AGNES - slimme zoekmachine voor de Nederlandse archeologie

Handleiding

AGNES is een zoekmachine voor de Nederlandse archeologie. We nemen documenten op uit een aantal verschillende archieven, en maken die makkelijk doorzoekbaar.

Zoeken en Resultaten

De makkelijkste manier om te zoeken is via het 'zoekopdracht' veld. Vul simpelweg de gewenste term(en) in, klik op 'zoeken' en alle documenten waar die 1 of meer van die termen voorkomen op 1 pagina worden getoond, gesorteerd op relevantie (meer termen = hoger). De resultaten worden getoond met snippets en links naar zowel een preview van de pagina, als een link naar het archief om de PDF te downloaden. Ook is er metadata beschikbaar, zoals de beschrijving, auteurs, enzovoorts.

Geavanceerd zoeken

Voor complexe zoekopdrachten kan het 'Geavanceerd zoeken?' vinkje worden aangevinkt. Dit activeerd een aantal functies:

Precies zoeken. Gebruik hiervoor dubbele aanhalingstekens. Meerdere woorden binnen aanhalingstekens moeten precies zo, naast elkaar, voorkomen om gevonden te worden. Dus de zoekterm romeinse wachttoren vind documenten waar beide woorden ergens voorkomen, maar "romeinse wachttoren" vind alleen documenten waar die woorden precies zo naast elkaar staan.

Combineren met plus en min. Als er meerdere termen in de zoekopdracht staan, neemt AGNES aan dat je 1 of meerdere wilt per document. Dus "bijl vuursteen graf" vind documenten die 1 of meer van die termen bevatten. Gebruik plus ("+") om aan te geven dat een term voor MOET komen, dus "+bijl +vuursteen graf" vind documenten die bijl en vuursteen bevatten, met of zonder de term neolithicum. Gebruik min ("-") om woorden uit te sluiten, dus "+bijl +vuursteen graf -hunebed" vind documenten die bijl en vuursteen bevatten, wel of niet graf bevatten, en geen hunebedden bevatten.

Combineren met AND, OR, NOT, en haakjes. In plaats van + en -, kunnen zoekopdrachten ook uitgedrukt worden met AND/OR/NOT en haakjes. De vorige zoekopdracht ziet er dan zo uit: "((bijl AND vuursteen) OR graf) AND NOT hunebed.

Wildcards. Gebruik hiervoor het asterisk/sterretje ("*"). De asterisk staat voor 0, 1, of meer letters. Bijvoorbeeld, de zoekterm "ploegspo*" vind zowel "ploegspo" (mocht dit voorkomen), als "ploegspoor" en ook "ploegsporen". Gebruik vraagteken ("?") om precies 1 letter te vervangen, dus "m?nt" vind zowel "munt" als "mint". Dit kan gecombineerd worden met gecombineerd zoeken zoals hierboven.

Fuzzyness. Gebruik hiervoor de tilde ("~") en het cijfer 1 of 2. Hiermee kan je woorden vinden die 1 of 2 letters verschillen van de zoekterm. Zo vind 'schraper~1' ook de termen 'scraper' en 'sraper' bijvoorbeeld, en 'schraper~2' ook 'scrape' en 'shrapel', enz. Fuzzyness kan niet gecombineerd worden met wildcards, maar wel met gecombineerd zoeken.

Het is goed om te weten dat als een geavanceerde zoekopdracht niet goed geformatteerd is, of als er speciale karakters in voorkomen, er zich een error voor doet. Check in dit geval nog een keer goed de zoekopdracht.

Filteren en Specifiek Zoeken

Naast het zoeken op een zoekopdracht, is het ook mogelijk om te filteren. De Tijdsperiode velden kunnen gebruikt worden om een bepaalde periode aan te geven, via een start en eind jaar. Gebruik een min streepje ("-") om voor Christus aan te geven. We gebruiken kunstmatige intelligentie om automatisch alle verschillende uitdrukkingen van tijdsperiodes om te rekenen naar een start en eind jaar. Een zoekopdracht van 500 tot 1500 n.Chr. zal dan ook resultaten weergeven van bv. 'middeleeuwen', 'merovingisch', '1200 n.Chr', '12e eeuw' en '1024 BP +/- 12'. Wees je er echter wel bewust van dat dit niet 100% accuraat is, en ook dat de tijdsperiode voor moet komen op dezelfde pagina als de zoekterm.

Onder 'Specifiek zoeken' is het mogelijk om op artefacten, contexten, en soortnamen te zoeken. Hier weet het systeem het verschil tussen bijvoorbeeld "Meneer Bijl" en "een vuursteen bijl", en zal alleen het tweede resultaat laten zien. Dit is echter nog een experimentele functie, en is de normale zoekopdracht betrouwbaarder, zeker als de zoekopdracht een redelijk unieke archeologische term is.

Kaart

De resultaten worden ook op de kaart weergegeven. Let wel op: de kaart is geen volledig overzicht! Het laat alleen de eerste 100 resultaten zien, en alleen documenten waarvan coordinaten bekend zijn.

Export

Gebruik de GeoJSON of Excel CSV export knop om alle resultaten te exporteren voor verdere analyse. GeoJSON kan geopend worden in GIS programma's, en CSV in Excel / Calc / Google Sheets, of andere software.

Voor het verder verwerkern van de CSV export, is er een Excel bestand met macro's beschikbaar, dat bijvoorbeeld kan filteren op onderwerp, document type, en dubbele documenten kan verwijderen. Deze tool is ontwikkeld door Martha Schuppert, en is hier te downloaden: Excel Workflow.

AGNES v3.2

(beta)

Zoek door ~220.000 archaeologische documenten uit verschillende archieven.

Gebruik de velden in de linker kolom om te zoeken. Zie ook de handleiding voor meer informatie.

Gebruik de menuknop rechts boven om te zoeken. Zie ook de handleiding voor meer informatie.

Let op: deze versie is nog niet uitgebreid getest, gebruik op eigen risico. Mocht zich een foutmelding voor doen, of lukt iets niet, mail dan naar a.brandsen@arch.leidenuniv.nl en vermeld de foutmelding en de huidige URL (kopieer deze uit de adresbalk).

Kaart

Let op: de kaart is geen volledig overzicht! Het laat alleen de eerste 100 resultaten zien, en alleen documenten waarvan coordinaten bekend zijn. Gebruik de GeoJSON export knop om meer dan 100 resultaten te exporteren, deze kan in een GIS programma geopend worden.